www.ekivolos.gr          

   http://ekivolosblog.wordpress.com

 

 

    ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: ekivolos@gmail.com

                                  ekivolos_@hotmail.com

                                  ekivolos@ekivolos.gr

 

   

  Η ταυτότητά μας    ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ 

«Όποιος σκέπτεται σήμερα, σκέπτεται ελληνικά,

έστω κι αν δεν το υποπτεύεται.»

                                                                                                                 Jacqueline de Romilly

«Κάθε λαός είναι υπερήφανος για την πνευματική του κτήση. Αλλά η ελληνική φυλή στέκεται ψηλότερα από κάθε άλλη, διότι έχει τούτο το προσόν, να είναι η μητέρα παντός πολιτισμού.» 

                                                                                                                                                                     U.Wilamowitz

     

ΕΣΤΙΑΖΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

«Τό ἑλληνικό μέτρον εἶναι τό πένθος τοῦ Λόγου»

Παναγιώτης Στάμος

Κλασσικά κείμενα-αναλύσεις

Εργαλεία

Φιλολόγων

Συνδέσεις

Εμείς και οι Αρχαίοι

Η Αθηναϊκή δημοκρατία

Αρχαία

Σπάρτη

ΣΧΕΤΙΚΗ

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Θουκυδίδης

Το Αθηναϊκό πολίτευμα 

ΑΝΑΞΑΓΟΡΑΣ, ΑΡΧΕΛΑΟΣ ΚΑΙ ΔΙΟΓΕΝΗΣ Ο ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ

(αντίστοιχο κεφάλαιο στο έργο του Λάμπρου Κουλουμπαρίτση

« ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ»

 

Η θεωρία του απεριόριστου, που όμως συνδέεται με έναν νου, βρίσκεται στο ε­πίκεντρο της σκέψης του Αναξαγόρα από τις Κλαζομενές (500-428), και ωστό­σο νοείται διαφορετικά από την ανάλογη θεωρία που υποστήριξαν οι ατομικοί και ο Μέλισσος. Κατά τον Αναξαγόρα, το απεριόριστο σχηματίζει μια πληρό­τητα ετερογενούς ύλης μορίων (χρήματα), όπου όλα βρίσκονται μέσα σε όλα, δηλαδή κάθε μόριο ενέχει όλα τα υπόλοιπα υπάρχοντα μόρια και όλες τις ιδιό­τητες, και αυτό παίρνει τη μορφή ενός απόλυτου χάους. Κατ’ αυτή την έννοια, το απεριόριστο δεν εμφανίζεται μονάχα εν είδει προέκτασης αλλά και εν είδει «πρόθεσης», τολμώ να πω, καθώς κάθε μόριο ενέχει όλα τα υπόλοιπα, ανεξάρ­τητα από την τετελεσμένη διαίρεση που τελείται χωρίς όρια. Πιο συγκεκριμέ­να, αυτά τα χρήματα ενέχουν όλα τα άλλα χρήματα και ταυτόχρονα όλες τις ι­διότητες. Η ετερογένεια των χρημάτων καθιστά αδύνατο το κενό, καθώς το Όλον παίρνει τη μορφή μιας διαρκούς ροής. Η θεωρητική αυτή προσέγγιση, που αναφέρεται σε ένα άπειρο υλικό χάος όπου τα μόρια είναι αδιαίρετα εις το δι­ηνεκές, αποσκοπεί στο να ξεπεράσει τις δυσκολίες που υψώνουν οι σκέψεις περί ασυνέχειας. Έχει το θετικό ότι αναζητά παράλληλα μια λύση στη φαινο­μενική ποικιλότητα των πραγμάτων, παρεμβάλλοντας μια διαφορετική ύλη, έ­ναν άλλο τύπο χρήματος, τον «νου», που τον διακρίνει, αντιθέτως, η απόλυτη ο­μοιογένεια. Έτσι λοιπόν, η χαοτική «ύλη», τα βασικά χρήματα, ορίζεται από μια διάταξη εφικτή λόγω της διαφορετικής ύλης, που αποτελείται από ομοιογε­νή νοητικά μόρια. Αν και αυτή η διάταξη είναι εκτατή επ’ άπειρον, παραμένει πάντοτε πεπερασμένη μέσω του απεριόριστου υπόβαθρου και προοδεύει επ’ α­όριστον με κίνηση περιοδική. Σύμφωνα με τον Αναξαγόρα, η διαδικασία ξεκί­νησε τυχαία, χάρη στα μόρια του Νου που ξεπήδησαν από ετερογενή χρήματα, δηλαδή μέσα από την ακινησία του χαοτικού Όλου. Πρόκειται γι’ αυτό που είθισται να αποκαλείται δράση του Νου - του οποίου τα καθαυτό χρήματα ξεκι­νούν μια κίνηση κυκλικής χωροποίησης (περιχώρησις), η οποία διαφοροποιεί τα χρήματα περιορίζοντας σύνθετα πράγματα. Με τη διεύρυνση αυτής της κυ­κλικής κίνησης σχηματίζεται η ποικιλότητα των πραγμάτων του Σύμπαντος.

Ο Νους, επομένως, συνδράμει στην ετερογενή ροή για να εξηγήσει την τάξη και τις ποικίλες εκφάνσεις διαφοροποιώντας τα πράγματα. Ο Αριστοτέλης δια­κρίνει στον Νου, εσφαλμένα νομίζω, ένα είδος από μηχανής θεού που πασχίζει μάταια να επιλύσει το πρόβλημα της δημιουργίας των πραγμάτων. Στην πραγμα­τικότητα, ο Αριστοτέλης εισάγει αυτή τη διαφοροποιητική αρχή κατά τον συνή­θη εκείνη την εποχή τρόπο, που προϋποθέτει την προσαρμογή του στη γενική οι­κονομία της σκέψης. Την εκλαμβάνει ως ένα χρήμα ολωσδιόλου αντίθετο με τα δύο άλλα χρήματα, στο μέτρο που θεωρείται ομοιογενές και όμοιο με τον εαυτό του, άρα ολότελα διαφορετικό από τα ετερογενή χρήματα, που πάντοτε διαφέ­ρουν από τον εαυτό τους. Η ριζική αυτή αντίθεση αποκλείει τη συγχώνευση του νοητικού χρήματος με τα ετερογενή χρήματα, με αποτέλεσμα η νοητική ύλη να βρίσκεται μετέωρη λόγω της ίδιας της διαφοράς της, όπως το λάδι παραμένει α­διάλυτο μέσα στο νερό. Θα δούμε ότι υπάρχει μονάχα φαινομενική συγγένεια ανάμεσα στα χρήματα του Αναξαγόρα και τα άτομα των ατομικών, διότι τα χρή­ματα είναι αδιαίρετα επ’ άπειρον (ενώ τα άτομα είναι άτμητα μόρια) και, επι­πλέον, προΐστανται σε μια συνεχή πραγματικότητα, εκεί ακριβώς όπου τα άτομα θεμελιώνουν μια καταγωγική ασυνέχεια. Εν dipει της συγκεκριμένης φυσικής του συνεχούς, ποια είναι άραγε η σημασία της διαφοροποίησης χάρη στη δράση των ομοιογενών νοητικών χρημάτων διαμέσου των ετερογενών χρημάτων...

 

Λήψη του αρχείου-pdf