«Η Ιστορία ως θέαμα και ως όργανο πολιτικού
προσανατολισμού»
ΗΡΟΔΟΤΟΣ – ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ
Τάκης Σιμώτας
Β. Θουκυδίδης
Και ως προς τους λόγους που εκφωνήθηκαν από διάφορους ομιλητές,
από αυτούς που επρόκειτο να πολεμήσουν ή που πολεμούσαν ήδη,
ήταν πολύ δύσκολο να τους ανασυγκροτήσω με ακρίβεια. Κι αυτό
ισχύει τόσο για τους λόγους που άκουσα ο ίδιος όσο και για
εκείνους που είχαν ακούσει και που μου ανέφεραν άλλοι. Γι’ αυτό
και τους συνέταξα συνυπολογίζοντας κι αυτά που κατά την γνώμη
μου θα έπρεπε να είχαν πει οι ομιλητές (προκειμένου να
αντιμετωπίσουν τις κρίσιμες καταστάσεις που τους έκαναν να
ανέβουν στο βήμα και να πάρουν τον λόγο). Και ήμουν πεπεισμένος
ότι η εντελέστερη γνώμη (που με τον τρόπο αυτόν θα αποσταζόταν
από την έρευνα) θα πλησίαζε όσο το δυνατό πιο κοντά σ’ αυτά που
είχαν ειπωθεί πραγματικά. Ως προς τις πολεμικές επιχειρήσεις
τώρα, δεν επέτρεψα στον εαυτό μου να τις καταγράφει ούτε
παίρνοντας πληροφορίες από τον πρώτο τυχόντα ούτε όπως νόμιζα
εγώ ο ίδιος, παρά διασταύρωσα με την μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια
και συνεκτίμησα όλες τις σχετικές μαρτυρίες, τις δικές μου και
των άλλων. Και η εξακρίβωση ετούτη ήταν εξαιρετικά δύσκολη,
γιατί οι αυτόπτες μάρτυρες δεν έλεγαν τα ίδια για τα ίδια
πράγματα, εκθέτοντας τα γεγονότα ανάλογα με την συμπάθεια που
έτρεφαν προς την μια ή άλλη παράταξη και ανάλογα με τα όσα
θυμόταν ο καθένας. Όσο για την ακρόαση, η έλλειψη του μυθώδους
από την ιστορία μου, ίσως την κάνει λιγότερο ευχάριστη. Αλλά θα
είμαι ικανοποιημένος αν κρίνουν το έργο μου ωφέλιμο, αυτοί που
θα θελήσουν να σχηματίσουν σαφή εικόνα των γεγονότων, πολύ
περισσότερο που ακόμα κι αυτά που θα συμβούν στο μέλλον, θα
είναι, σύμφωνα με την ανθρώπινη φύση, όμοια ή παραπλήσια μ’ αυτά
που έχουν συμβεί στο παρελθόν. Βλέπω την ιστορία μάλλον ως ένα
διαρκές αγαθό (χρήσιμο σε κάθε περίσταση και σ’ όλες τις
περιστάσεις) παρά ως ένα συναρπαστικό ακρόαμα, από εκείνα που
βραβεύονται στους σχετικούς διαγωνισμούς και που προσφέρουν
στιγμιαία ευχαρίστηση κατά τη διάρκεια της ακρόασης τους και
μόνο.[1]...
